နိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ ခင္မင္မႈရွိသူ ဒီမိုကရက္ သမၼတေလာင္း ဟီလာရီ ကလင္တန္က အေမရိကန္သမၼတေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ ရႈံးနိမ့္သြားၿပီး ရီပတ္ဘလစ္ကန္ ကိုယ္စားျပဳ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့သည့္ ဘီလီယံနာ သူေဌးႀကီး ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္က သမၼတေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ အနိုင္ရရွိသြားၿပီျဖစ္သည့္အတြက္ ေနာက္လာမည့္ ေဒၚနယ္လ္ထရမ့္ သမၼတသစ္ လက္ထက္တြင္ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ နိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးအေပၚ မည္မွ်ထိ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိနိုင္သည္ကို ေအာက္ေဖာ္ျပပါ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအား မဇၩိမက ေမးျမန္းထားပါသည္။

 

ဦးေဇာ္ေဌး(သမၼတ႐ုံးေျပာခြင့္ရသူ)

 

ဟီလာရီ ကလင္တန္က ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ ရင္းႏွီးမႈရွိတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ႕ ဆက္ဆံေရး တိုးျမႇင့္ဖို႔လုပ္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့။ သို႔ေသာ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႕ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲကို လုပ္လာေပးတဲ့ဟာက အဓိက ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေတြ။ 

ဆီးနိတ္နဲ႕ ကြန္ဂရက္က ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေတြ အဓိကျဖစ္တယ္။ မက္ကိန္းတို႔ မက္ေကာနဲတို႔၊ အဓိက ျမန္မာနိုင္ငံကို ပိတ္ဆို႔ အေရးယူဖို႔ေပါ့၊ ဥပေဒေတြလုပ္ခဲ့တယ္။ တြန္းအားေပးခဲ့တဲ့ဟာ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ သမၼတ ဘုတ္ခ်္ လက္ထက္မွာ။ အဲ့ေတာ့ အေမရိကန္ရဲ႕ နိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒ အရ နည္းဗ်ဴဟာေတြ နည္းနည္း ေျပာင္းလို႔ရမယ္။ 

 

ဆိုလိုတာက ဦးစားေပးေလးေတြ နည္းနည္း အေလ်ာ့အတင္းရွိမယ္။ သို႔ေသာ္ သူ႕ရဲ႕ ပင္မ မူဝါဒႀကီးက ေျပာင္းသြားလို႔မရဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အေမရိကန္ရဲ႕ Interset ေပါ့။ အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြား ျဖစ္တယ္။ သူ႕ရဲ႕ မ႑ိဳင္ျပဳထားတဲ့ မူဝါဒေတြလည္း ျဖစ္တယ္။ အဲ့ေတာ့ သူ႕ရဲ႕ မူဝါဒ ႀကီးႀကီးမားမား ေျပာင္းဖို႔ဆိုတာေတာ့ မျဖစ္နိုင္ဘူး။ သို႔ေသာ္ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ မဟာဗ်ဴဟာ အရ အေျပာင္း အလဲေလးေတြေတာ့ ျဖစ္လာနိုင္တယ္။ 

 

ဥပမာ ထရမ့္က ပူတင္နဲ႕ဆိုေတာ့ ပိုအဆင္ေျပတယ္။ ပူတင္ ႐ုရွားကို အခု ဒီမိုကရက္ လက္ထက္မွာ ပိတ္ဆို႔တာေတြ လုပ္ထားတယ္ေပါ့။ ဒီလိုဟာေတြနဲ႕ ႏွိုင္းယွဥ္လိုက္ရင္ ဝါရွင္တန္ နိုင္ငံေရး အသိုင္းအဝိုင္းကို လႊမ္းမိုးထားတာက ရီပတ္ပလီကင္ ပါတီ ျဖစ္သြားၿပီ။ အိမ္ျဖဴေတာ္မွာလည္း ရီပတ္ပလီကင္ သမၼတ ေရာက္လာၿပီ။ ဒါေပမဲ့ အခုလက္ရွိ အထက္လႊတ္ေတာ္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္ေရာ ႏွစ္ရပ္လုံးမွာ ရီပတ္ပလီကင္ေတြက အသာစီးရထားတယ္။ ရထားတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ နိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ဖို႔အတြက္ ေတာ္႐ုံတန္႐ုံ မလြယ္ဘူး။ 

 

ထရမ့္က သူလုပ္ခ်င္ရာလုပ္မယ္ဆိုတာကို အထက္လႊတ္ေတာ္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္က ျပန္ထိမ္းခ်ဳပ္မွာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ႀကီးႀကီးမားမား အမ်ားႀကီး ေျပာင္းလဲသြားမယ္လို႔ မယူဆဘူး။ ဒါေပမဲ့ စီးပြားေရးရယ္၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရးရယ္ အပိုင္းမွာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္လုပ္သြားဖို႔ေတာ့ရွိတယ္။ နိုင္ငံေရး အပိုင္းမွာေတာ့ ဂငယ္ေကြ႕ေကြ႕သြားေလာက္တဲ့အထိေတာ့ မေမွ်ာ္လင့္နိုင္ဘူး။ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ဆက္ဆံေရး မူဝါဒကေတာ့ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ေရာ၊ ဒီမိုကရက္ေရာ ပါတီႏွစ္ရပ္လုံးကေနၿပီးေတာ့ သေဘာတူလက္ခံ ေထာက္ခံထားတဲ့ မူဝါဒ ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံကို ပိတ္ဆို႔မႈ ပယ္ဖ်က္ဖို႔ ဥပေဒဆိုတာ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ခြင့္ျပဳရတယ္။ သမၼတရဲ႕ အထူးအမိန႔္ကို ျပန္ၿပီးေတာ့ လႊတ္ေတာ္က ၁၄ ရက္အတြင္း ကန႔္ကြက္ျခင္း မရွိခဲ့ရင္၊ အဓိက ပါတီႀကီးႏွစ္ရပ္လုံးရဲ႕ တူေနတဲ့ ဘုံ မူဝါဒတစ္ရပ္ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ႀကီးႀကီးမားမား ေျပာင္းလဲ စရာမရွိဘူး။ 

 

ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈနဲ႕ ပတ္သက္လို႔၊ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ စီးပြားေရးက အခု သြားေနတဲ့ အေနအထားက ခုခ်ိန္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံ ပိတ္ဆို႔မႈ ေတြ ဖြင့္တယ္။ ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈေတြ ဖိတ္ေခၚတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေတာင္ကိုရီးယား၊ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယ စသည္ျဖင့္ စီးပြားေရးအရ အားေကာင္းတဲ့ နိုင္ငံေတြ၊ အဲ့နိုင္ငံေတြ ေမွ်ာ္လင့္လို႔ရတယ္။ အေမရိကန္ဖက္က အဓိက နိုင္ငံေရးအရ ေထာက္ခံမႈပဲ။ အဲ့တာ အေရးႀကီးသြားၿပီ။ ဒါေပမဲ့ အာရွ ပစိဖိတ္ မူဝါဒနဲ႕ ပတ္သက္လို႔ ထရမ့္က ဘယ္လိုသြားမလဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၾကည့္ရမယ္။

 

 

ဦးျမင့္စိုး(ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ၊ ျပည္ေထာင္စုႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ)

 

ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးအေပၚ သက္ေရာက္တာ၊ မသက္ေရာက္တာထက္ ကမာၻမွာ အေရးႀကီးတာကေတာ့ ကိုယ္တို႔လည္း ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ဝင္နိုင္ငံတခုပဲေလ။ အဲ့ေတာ့ အဖြဲ႕ဝင္နိုင္ငံတခုဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီေန႕ အၾကမ္းဖက္ဝါဒတိုက္ဖ်က္ေရး အထူးသျဖင့္ အစၥလာမ္မစ္အစြန္းေရာက္ဝါဒေတြကို ေခ်မႈန္းတိုက္ခိုက္ေရးနဲ႕ပတ္သက္လို႔ရွိရင္ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ လူ႕အခြင့္အေရးစံႏႈန္းနဲ႕ သြားၿပီးေတာ့ တိုင္းတာလို႔မရတာေတြက အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒီကေန႕ သူတို႔နိုင္ငံမွာလည္း ဒီလိုပဲ။ တခ်ိဳ႕ဟာေတြမွာ လူ႕အခြင့္အေရး၊ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုတာ ေအာ္လာတယ္။ အဲ့လို လူ႕အခြင့္အေရးေအာ္ၿပီးေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရးအရပဲ ေနရာတိုင္းမွာ ၾကည့္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ကိုယ္တို႔ရဲ႕ အမ်ိဳးသားေရးဟာ ေနာက္ကိုေရာက္သြားလိမ့္မယ္။ 

 

အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ကိုယ္တို႔က ဘာလဲဆိုေတာ့ တကယ့္တကယ္ နိုင္ငံတိုင္း၊ နိုင္ငံတိုင္းဟာ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားပဲ။ ကိုယ့္အမ်ိဳးသားေရးကို ေရွ႕တန္းတင္ရမယ္။ နိုင္ငံေရးမွာလည္း ဒီလိုပဲ။ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္နဲ႕ အမ်ိဳးသားေရးက အဓိကက်တယ္လို႔ ကိုယ္တို႔အေနနဲ႕ ယုံၾကည္တာေပါ့။ အဲ့ေတာ့ ဒီေန႕ ေဒၚနယ္လ္ထရန႔္ နိုင္သြားတဲ့အေၾကာင့္မို႔လို႔ ကမာၻမွာေတာ့ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒီေတြ ေခါင္းေထာင္လာနိုင္တယ္လို႔ ကိုယ့္အေနနဲ႕ ဒီလိုပဲ ယူဆယ္တယ္။ ဒါကေတာ့ တကမာၻလုံးအေနနဲ႕ ရိုက္ခတ္လာနိုင္တာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ အမ်ိဳးသားေရးဟာ ပိုမိုၿပီးေတာ့ အေရးႀကီးလာၿပီလို႔ ကိုယ့္အေနနဲ႕ ထင္ပါတယ္။

 

 

ဦးျမေအး(၈၈ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပြင့္လင္းလူ႕အဖြဲ႕အစည္း)

 

ကြၽန္ေတာ္ျမင္တာ တခုရွိတယ္။ အေမရိကန္လိုနိုင္ငံမ်ိဳးမွာက်ေတာ့ အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြေရာ ဘာေရာ ဒီမိုကေရစီအသားက်ၿပီးတဲ့နိုင္ငံေလ။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္ကာလမွာ ဘယ္လိုပဲေျပာေျပာ ေျပာလာၾကတာေတြေတာ့ ရွိတာပဲေလ။ အေမရိကန္လိုနိုင္ငံမ်ိဳးက အမ်ိဳးသားေရးအစြန္းေရာက္လို႔ ေျပာလို႔မရတဲ့ အေျခအေနရွိတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ အေမရိကားဆိုတာ နဂိုကတည္းက လူမ်ိဳးတမ်ိဳးကေန က်ယ္လာတဲ့နိုင္ငံ မဟုတ္ဘူးဗ်။ သူ႕ဟာနဲ႕သူ ထိန္းညွိသြားပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာျပည္အေပၚမွာ ဘယ္လိုအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိမလဲဆိုတာက်ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔နိုင္ငံက တ႐ုတ္နဲ႕လည္း အိမ္နီးနားခ်င္း နိုင္ငံျဖစ္ေတာ့ အေမရိကားနဲ႕ တ႐ုတ္နဲ႕ ဆက္ဆံေရးကို အခု သမၼတျဖစ္လာမယ့္ အနိုင္ရၿပီလို႔ ယူဆရဲတဲ့ ထရန႔္က ဘယ္လို ေဆာင္႐ြက္မလဲဆိုတဲ့အေပၚမွာ မူတည္တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္ဗ်။ အဲ့ဒါကေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔နိုင္ငံအတြက္က သက္ေရာက္မႈကေတာ့ ရွိမွာပါ။ အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ေျပာဖို႔ နည္းနည္းေစာဦးမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

 

 

ဦးသန္းစိုးနိုင္(နိုင္ငံေရးေလ့လာသုံးသပ္သူ)

 

ထရန႔္ တက္လာတဲ့အတြက္ အေမရိကန္နိုင္ငံရဲ႕ နိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒကို ႀကီးမားတဲ့အေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္က ယူဆပါတယ္။ သူအခု ေျပာဆိုေနတဲ့ကိစၥက အေမရိကန္နိုင္ငံအေနနဲ႕ နိုင္ငံတကာ တာဝန္ေတြကို ယူဖို႔ သိပ္မလိုအပ္ေတာ့ဘူးဗ်ာ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ သူ တိုင္းျပည္ကို အားရွိေအာင္၊ စီးပြားေရးအရ ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္မယ္ေပါ့။ အဲ့လို သေဘာထားေတြရွိတဲ့ေအာက္မွာ သူက နိုင္ငံတကာအခင္းအက်င္းနဲ႕ပတ္သက္လို႔ သူ႕အေနနဲ႕ ႀကီးမားတဲ့အလွည့္အေျပာင္းေတြလုပ္မယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ့အေနနဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္။ အဲ့ဒီအခ်က္ေအာက္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံလည္း ပါပါလိမ့္မယ္။ 

 

ေဒၚနယ္လ္ထရန႔္က အခု နိုင္ငံတကာအခင္းအက်င္းဆိုတဲ့ ေနရာမွာ နိုင္ငံတကာနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕တာဝန္ေတြကို သိပ္ဂ႐ုစိုက္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ အေမရိကန္နိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးဖို႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့လမ္းေၾကာင္းမွန္သမွ် သူက လုပ္ေတာ့မွာပဲ။ အဲ့ေတာ့ တ႐ုတ္နဲ႕ အေမရိကန္ရဲ႕ ဆက္ဆံေရးသည္ပင္လွ်င္ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္လာမယ္။ အင္အာႀကီးနိုင္ငံ ႏွစ္နိုင္ငံရဲ႕ ယွဥ္ၿပိဳင္ဘက္ဆိုတာထက္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္တဲ့ဘက္ကိုလဲ ေရာက္လာနိုင္တယ္။ အဲ့လိုအေျခအေနေအာက္မွာ ကြၽန္ေတာ္ထင္တာက ဟီလာရီကလင္တန္ေရာက္လာလို႔ရွိရင္ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဆိုင္ရာမွာ အားျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ထရန႔္ေနရာရလာတဲ့အတြက္ ျမန္မာျပည္နဲ႕ စီးပြားေရးပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈကေတာ့ ဟီလာရီလက္ထက္ထက္ မသာေတာင္မွ မနိမ့္က်နိဳင္ဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ 

 

အထူးသျဖင့္ တ႐ုတ္နဲ႕ အေမရိကန္ၾကားမွာ ျမန္မာျပည္က သူ႕ရဲ႕ ဗဟာဗ်ဴဟာ စီးပြားေရး အက်ိဳးစီးပြားေတြကို ထိန္းသိမ္းဖို႔ လိုအပ္တဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ အဲ့လို ျဖစ္လာတဲ့အတြက္ ပိုမိုၿပီးေတာ့ စီးပြားေရးက လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ အရင္ကထက္ ရလာလိမ့္မယ္လို႔ထင္တယ္။ သူ(ထရန႔္)ကေတာ့ သူ႕တိုင္းျပည္ အက်ိဳးရွိမယ္ဆိုရင္ လုပ္မယ့္သေဘာရွိတယ္။ အဲ့ေတာ့ အဲ့ဒီအေျခအေနေအာက္မွာ အဲ့ဒီလို မဟာဗ်ဴဟာ အခင္းအက်င္းေျပာင္းလဲလာတဲ့ေအာက္မွာ ျမန္မာျပည္အတြက္ စီးပြားေရးအရေတာ့ အက်ိဳးရွိတဲ့အခြင့္အလမ္းေတြ ျဖစ္လာနိုင္တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ယူဆပါတယ္။

 

Credit:မဇၨ်ိမ